Een dag in Otegem.
Tekst en
stem: André Coorevits, die een dag in zijn geboortedorp oproept, laat ons
zeggen omstreeks 1945. Zo’n volledig verhaal geeft nog beter het verschil in
uitspraak met het Zwevegems weer.
‘k Stae kik
snuchties tielek ip, azoi roond te vijven, veur naer ’t fetrek te gaen. ‘k
Kruipe ton were tot roond den acht’n. ‘k Horte naer ’t niefs, ‘k en wee nie ip
welke post. Aenze goe were uitgeev’n, stae’k ip. De vréwe loipt nog wa roond in
heure slaopkirle. Ik trekke min paenie brouk an, ‘k steke min voetn in min
slets’n en ‘k gae naer ’t waskhuis. ‘k Kletse an de poompe wa waeter in min
weezn en mee wa roond te loipn laet ik oltemets ’n veeste.
’k Dreenke ’n djàte kàfie en ‘k ete nen bootram of twië. ‘k Briët hem iëst’n mee boerebeutre. ’t Besant versekers nie wa da’k er tuss’n legge? Rotewèries ’n skelle gekooktn buikskeutel uit de brène, of ’n skelle réwe rugskeutel. Maer giën geroikte hespe, ‘k krije daer dust van.
’k Doe ton min klouf’n an en ‘k gae d’eiers gaen ruëv’n. De vréwe kuist de taof’l of mee heure skeuteldouk. ’t É teus d’ure da boetje koomt mee de gezette en ‘k ben ton veur ’n holv’ure ip min gemak, ae ’t wijf mij gruslaet.
’k Gae niemer gaen wirkn. ’t É aol lange da’k min bezaetse an den haok ghang’n hee. An oeiz’n ouerdoom laetn we da beter over an de jowe. ‘k Wirke zuuste nog wa in minne lochteenk. ‘k Hee minne lochteenk van de jaere tefrente kiërn gevet mee hinnestroont en ‘k hee vrië skoin’n andjoen en serlootn, maer minne pret wee van den oirm. Dat ’n é maer bucht.
Roond den elven vraogt ’t wijf ok wille d’irappels skélln veur tsnoenies. Niënik, ‘k ben giën’n oilekaerd. Zij pakt heur nette, ze doe heure snaedouk an en ze gae achter wa weenkelwaere. In de menaeize hee je oltijd ievers kortresse an. Ik zette de taofle. Wildr’eetn ol mee mes en fersette.
Iër daw an taofel gaen skeenkt min vréwe nen dreuple, oomda min noenegetie beter zoe vertèrn. ‘k Ben giën’n baolfvulder, ‘k ee nog géwe genouf. ‘k Ben dikkels ’n brokke gekloit an min maoge en ‘k ben oik een beetse an minnen aesem gepakt, pertank ‘k smoire niemre. Voir den oorloge eek nog ’n pijpe gesmoird, maer den Duits die bij oeis ip de dilte sliep ee ne kiër min zwinsblaeze mee minnen toebak gepakt en ’t wa gedaen mee smoirn.
Achter ’t noenegetie pakke’k nen oeistoond tot roond den twiën. ‘k Dreenke teus ’n djàte kàfie mee ’n piele suikre en oltemets een stik fiëste. ‘k Pakke teus minne velo en ‘k gae gaen kaertn. Vandeweuke liepe’k te kluffe ip ne pertil die de weug vrouw naer de Krokn Nekke. In d’hirbirge vinne’k wel oltijd ne maet oom nen buëm te bien. De laetste kiër eek ne bloiten pandoer ghad. ’t Wa stiënies trouf. ‘k Hae de vijf hoigste trouven, mee de merjaejze drin, nen hiëre mee ’t aes bezet en nô ne zot, ’t deenkmij.
‘k Dreenke teus ’n sjoppe of ’n zwoeintje. ’t Es elk zinnen toer te trekteern. Maer aender twië in ’t skêr zittn, oomdat er stroont an de stok é, ben’k wig, zulle, ‘k hee ne kiër ’n skutteenge ghad an min issies van ne klop ip minne kop. ’t Zinder die ’t ol zoen verbojs’n, maer wildre zin nog bendegaers. Ge gae mij noei ol tjàfl’n zien bojtn d’hirbirge gaen. ‘k Doe min toupe an, ‘k steke min velospelln in, en ‘k ben naer huis. Min vréwe kan heur nog goe olliëne bezig houwn. Sê nui beze mee nen baoj en nen tjarp te brei’n veur Oistpriesterhulp en ze kan oik goe crosjeern.
In de zoomre zette’k oes giëte an de géskant, en ‘k ma nie vergeetn van ze noj en teus te verzettn. ‘k Peize da’k ze van de weuke gae moen naer den buk doen. Z’é rijde. Aen de biëstn gedaen zin roupt ze veur ’t vesperbroid. En snaovies eete’k ton ne klak kirrepap of ’n telloire stampies mee smoutrams.
Deisendag hee’k nog te vierkléwe naer Boeries gerin mee minne kortwaog’n achter ne kluts petatt’n; de vréwe hae oek giëne seekla miër in huis en ze wilde seeklakàfie maok’n. ‘k Hee te Ketelbojsers oik nog ’n taertepetiël gekocht, ’n papskuite en ne polleeple. ‘k Hee Tielde Potties tehengekoomn in de Kàfiestraete, ze stoond te klappn tehen Guustie Frintjies. Ze zaog t’r drouve uit.
De zaeterdag es t’oeizen wad anders. In de veurnoene, ’t waskhuis skuurn, de kafzakk’n draejn, ’t plenkier te wiëke zett’n en ’s achternoens ollemaole de kojpe in en we meug’n oeis vervess’n. De zundag es ’t koukebroid mee seeklakàfie en achter d’hoimesse houw ik mij dikkels ’n endeke beze an den toig mee nen bruin’n. ‘k Ben pertank giën’n ukkre. ’s Achternoens gae’k mee ’t mannevoolk naer de voetbol en ’t vréwvoolk en de jowe deej’n zin oltemets ievers gevraogd achter kàfie. Drachter stekk’n de vrijers t’oeizen toe.
De maendag es ’t olle maende de groite waaste en gojft teus wig, zulle. Den bliëk lig vul en de gésloeties spree’n van d’iëne toebrouk ip d’andre. Min vréwe zegt: kuist ne kiër den draed of mee de skeuteldouk en teure achter de wasmande en de wasspell’n. ‘k Gae ’t bléw uithang’n. ‘k Zegge: beletsies, ‘k moe iëst’n de koolbak vulln. ‘k Pakke de koolskippe, ‘k heffe de pletiene ip, ‘k pakke de kootrirre en piaeneskes-an koomt er were vier in de stove. En ton hoire’k ze roupn: Hé Destie, hoal ne kiër ’n sleunse, ’t hee hier ol ne veugle ip min skroi geskeetn.
’k Dreenke ’n djàte kàfie en ‘k ete nen bootram of twië. ‘k Briët hem iëst’n mee boerebeutre. ’t Besant versekers nie wa da’k er tuss’n legge? Rotewèries ’n skelle gekooktn buikskeutel uit de brène, of ’n skelle réwe rugskeutel. Maer giën geroikte hespe, ‘k krije daer dust van.
’k Doe ton min klouf’n an en ‘k gae d’eiers gaen ruëv’n. De vréwe kuist de taof’l of mee heure skeuteldouk. ’t É teus d’ure da boetje koomt mee de gezette en ‘k ben ton veur ’n holv’ure ip min gemak, ae ’t wijf mij gruslaet.
’k Gae niemer gaen wirkn. ’t É aol lange da’k min bezaetse an den haok ghang’n hee. An oeiz’n ouerdoom laetn we da beter over an de jowe. ‘k Wirke zuuste nog wa in minne lochteenk. ‘k Hee minne lochteenk van de jaere tefrente kiërn gevet mee hinnestroont en ‘k hee vrië skoin’n andjoen en serlootn, maer minne pret wee van den oirm. Dat ’n é maer bucht.
Roond den elven vraogt ’t wijf ok wille d’irappels skélln veur tsnoenies. Niënik, ‘k ben giën’n oilekaerd. Zij pakt heur nette, ze doe heure snaedouk an en ze gae achter wa weenkelwaere. In de menaeize hee je oltijd ievers kortresse an. Ik zette de taofle. Wildr’eetn ol mee mes en fersette.
Iër daw an taofel gaen skeenkt min vréwe nen dreuple, oomda min noenegetie beter zoe vertèrn. ‘k Ben giën’n baolfvulder, ‘k ee nog géwe genouf. ‘k Ben dikkels ’n brokke gekloit an min maoge en ‘k ben oik een beetse an minnen aesem gepakt, pertank ‘k smoire niemre. Voir den oorloge eek nog ’n pijpe gesmoird, maer den Duits die bij oeis ip de dilte sliep ee ne kiër min zwinsblaeze mee minnen toebak gepakt en ’t wa gedaen mee smoirn.
Achter ’t noenegetie pakke’k nen oeistoond tot roond den twiën. ‘k Dreenke teus ’n djàte kàfie mee ’n piele suikre en oltemets een stik fiëste. ‘k Pakke teus minne velo en ‘k gae gaen kaertn. Vandeweuke liepe’k te kluffe ip ne pertil die de weug vrouw naer de Krokn Nekke. In d’hirbirge vinne’k wel oltijd ne maet oom nen buëm te bien. De laetste kiër eek ne bloiten pandoer ghad. ’t Wa stiënies trouf. ‘k Hae de vijf hoigste trouven, mee de merjaejze drin, nen hiëre mee ’t aes bezet en nô ne zot, ’t deenkmij.
‘k Dreenke teus ’n sjoppe of ’n zwoeintje. ’t Es elk zinnen toer te trekteern. Maer aender twië in ’t skêr zittn, oomdat er stroont an de stok é, ben’k wig, zulle, ‘k hee ne kiër ’n skutteenge ghad an min issies van ne klop ip minne kop. ’t Zinder die ’t ol zoen verbojs’n, maer wildre zin nog bendegaers. Ge gae mij noei ol tjàfl’n zien bojtn d’hirbirge gaen. ‘k Doe min toupe an, ‘k steke min velospelln in, en ‘k ben naer huis. Min vréwe kan heur nog goe olliëne bezig houwn. Sê nui beze mee nen baoj en nen tjarp te brei’n veur Oistpriesterhulp en ze kan oik goe crosjeern.
In de zoomre zette’k oes giëte an de géskant, en ‘k ma nie vergeetn van ze noj en teus te verzettn. ‘k Peize da’k ze van de weuke gae moen naer den buk doen. Z’é rijde. Aen de biëstn gedaen zin roupt ze veur ’t vesperbroid. En snaovies eete’k ton ne klak kirrepap of ’n telloire stampies mee smoutrams.
Deisendag hee’k nog te vierkléwe naer Boeries gerin mee minne kortwaog’n achter ne kluts petatt’n; de vréwe hae oek giëne seekla miër in huis en ze wilde seeklakàfie maok’n. ‘k Hee te Ketelbojsers oik nog ’n taertepetiël gekocht, ’n papskuite en ne polleeple. ‘k Hee Tielde Potties tehengekoomn in de Kàfiestraete, ze stoond te klappn tehen Guustie Frintjies. Ze zaog t’r drouve uit.
De zaeterdag es t’oeizen wad anders. In de veurnoene, ’t waskhuis skuurn, de kafzakk’n draejn, ’t plenkier te wiëke zett’n en ’s achternoens ollemaole de kojpe in en we meug’n oeis vervess’n. De zundag es ’t koukebroid mee seeklakàfie en achter d’hoimesse houw ik mij dikkels ’n endeke beze an den toig mee nen bruin’n. ‘k Ben pertank giën’n ukkre. ’s Achternoens gae’k mee ’t mannevoolk naer de voetbol en ’t vréwvoolk en de jowe deej’n zin oltemets ievers gevraogd achter kàfie. Drachter stekk’n de vrijers t’oeizen toe.
De maendag es ’t olle maende de groite waaste en gojft teus wig, zulle. Den bliëk lig vul en de gésloeties spree’n van d’iëne toebrouk ip d’andre. Min vréwe zegt: kuist ne kiër den draed of mee de skeuteldouk en teure achter de wasmande en de wasspell’n. ‘k Gae ’t bléw uithang’n. ‘k Zegge: beletsies, ‘k moe iëst’n de koolbak vulln. ‘k Pakke de koolskippe, ‘k heffe de pletiene ip, ‘k pakke de kootrirre en piaeneskes-an koomt er were vier in de stove. En ton hoire’k ze roupn: Hé Destie, hoal ne kiër ’n sleunse, ’t hee hier ol ne veugle ip min skroi geskeetn.
